TAMGA-Türkiye Göstergebilim Araştırmaları Dergisi

Göstergebilim ve aktarım: Hangi anlamda?

Denis Bertrand — Sun, 31 Dec 2023 00:00:00 +0300

Göstergebilimin “nerede” öğretileceği sorusunu sorarak aynı zamanda göstergebilimin “ne”sini, “kim”ini, “nasıl”ını ve “neden”ini de sormuş oluyoruz: tüm didaktik konular söz konusudur.
“Ne?” İki vaka çalışması temelinde göstergebilimin kavramsal çeşitliliğini inceleyerek başlıyoruz: (i) Kentsel bir alan: göstergebilimsel bir anlatı olarak “taş kitap” olarak okunabilen Paris’teki Notre-Dame Katedrali’nin etrafındaki alan ve (ii) Yunan sonrası göstergebilimin teorik genişlemesi – “semiosis’in beş parmağı” - hangi koşullar altında didaktik bir sentezin mümkün olduğunu kendimize sorarak.

“Kime göre?” Göstergebilim üniversitede bir “meta-disiplin” statüsüne sahip olabilir mi? Diğer disiplinlerle ilişkisi nedir? Herhangi bir nesneye uygulanabilir olsa da sonuçta hiçbir nesneye uygulanamaz gibi görünen bir bilgi bütününün yaratıcısı ile alıcısı arasındaki pedagojik bağ nedir?
“Nasıl?” Bir yanda gerekli kavramsal detaylandırma ile diğer yanda somut işlevsellik arasındaki bağlantı, anlam aktarımında temel meseledir. İster edebî ve estetik analizden, ister sosyal ve politik söylemden, isterse de görsel nesnelerin durumundan bahsediyor olalım, göstergebilim bir “yapma”dır.
“Neden?” Büyük küresel ekolojik kriz, müspet bilimler ile beşeri bilimler arasındaki ilişkinin yeniden tanımlanmasını gerektiriyor. Göstergebilim, şekillenmekte olan yeni eklektizme ne ölçüde katkıda bulunabilir? ‘Eleştirel bir bakış’ın oluşumuna nasıl katkıda bulunabilir? Bu kuramsal mesafe ile etkin katılım arasındaki ilişki sorusunu gündeme getirmektedir.

Şehirde birlikte yaşam için koltuklar

Anne Beyaert-Geslin — Sun, 31 Dec 2023 00:00:00 +0300

Fransızca urbanité kelimesi kırsallığın aksine yalnızca şehrin karakterini tanımlamakla kalmıyor; aynı zamanda kibarlığı, nezaketi, sosyalliği de tanımlar. Kentin bir özelliği olarak kabul edilen bu değeri anlamak için kentsel planlama, mimari ve hatta kent mobilyaları ölçeğinde gözlem yapılabilir. Bu makale, kentsel tasarımın mikro ölçeğine ve özellikle de kamusal alandaki biçim ve dağılımlarını gözlemlemek için koltuklara odaklanmaktadır. İlk unsurlarını Bordeaux’daki etnografik bir yürüyüşten alan bu çalışma, “birlikte yaşayan” bireyler (Goffman, 1973) arasındaki etkileşimleri belirleyen kamusal alandaki bu koltukları karakterize etmekte ve ardından bu “birlikte yaşam” için çeşitli kriterler önermektedir. Tartışma, göstergebilim ve tasarım için merkezi kavramlara dayanmaktadır: pratikler çerçevesi (Fontanille, 2008), olgusallık (Greimas, 1983), olanaklar (Gibson, 1979; Norman, 1988; Deni, 2005) ve genel bir çerçeve olarak ele alınan uyum (Landowski, 2006).

“Kum Adam”: Korkuya karşı terapi olarak transmedya anlatıları

Ganna Tashchenko — Sun, 31 Dec 2023 00:00:00 +0300

Makale, insanlığın en yaygın korkularını yeniden düşünmek için bir alan olarak transmedya anlatılarını araştırıyor. İnsan kültürü, potansiyel tehditler hakkında bilgi aktarmak için uzun süredir hikâyeleri kullanmakta ve ayrıca tehditlere karşı bir dizi potansiyel yanıt oluşturmaktadır. Zamanla bu paylaşılan zihinsel temsiller, kolayca tanınabilir korku sembolleri olarak hizmet eden karakterlere, olaylara ve tüm olay örgülerine dönüştü. Bu araştırma, bireysel ve kültürel anlatılar aracılığıyla insanların korkularını işlemesine olanak sağlayan psikolojik mekanizmalara odaklanmaktadır. Kişisel ve kültürel hafıza çok esnektir ve sürekli bir anlam oluşturma sürecinin bir sonucu olarak değişime tabidir. Psikoloji ve nörobilim alanlarındaki son keşifler, hikâye anlatımının travmanın üstesinden gelmedeki ve çevremizdeki dünyaya karşı daha olumlu bir tutum geliştirmedeki etkinliğini doğrularken, kültür göstergebilimi kültürel düzeyde benzer süreçleri inceler. Yaygın olarak kullanılan birçok sembol, bir metinden diğerine geçtikçe güçlenmekle birlikte, onları kullanan kişilerin değişen gerçekliklerine de yavaş yavaş uyum sağlar. Öte yandan, transmedya anlatıları da bu sürecin patlayıcı doğasına katkıda bulunur, çünkü farklı ortamlarda aynı anda birden fazla dönüşüm meydana gelir. Çizgi roman dizisini yayınlayan ve bunlara dayanan televizyon dizisinin ortak yapımcılığını üstlenen Neil Gaiman’in yarattığı Kum Adam’ın dünyası, bu kadar hızlı değişimi mükemmel bir şekilde gösteriyor. Burada tamamen beklenmedik bir şekilde, hem eski folklordan hem de çok yakın tarihli bazı olaylardan kaynaklanan sembolik korku imgeleri ortaya çıkıyor. Çok platformlu hikâye anlatımı; ölüm, arzu, günah ve daha fazlasının sabit görünen görüntülerini istikrarsızlaştırarak korkularımızın nedenlerine ve onlarla başa çıkmanın “doğru” yollarına meydan okur. Kum Adam’ın transmedya dünyası profesyoneller ve hayranlar tarafından genişledikçe korku kavramlarımızı yapısöküme uğratma ve potansiyel olarak yenilerini yaratma fırsatına sahip olacak.

Göstergenin oluşum sürecinde sahne sanatları

Bujar Hoxha — Sun, 31 Dec 2023 00:00:00 +0300

Mevcut metin, sanatsal ifadedeki göstergebilimsel işlevleri (temel veya karmaşık) göstermeyi amaçlamaktadır. Bu metin, kalıcı hareketin ve değişebilirliğin işaretlerini göstermek için çeşitli biçimlerdeki sahne sanatlarına odaklanmaktadır. “Dönüşüm” ve “aşkınlık”, göstergelerin ontolojik ya da epistemolojik olarak anlaşılmasını gerektiren söz konusu ifadelerdeki göstergesel işlevi ortaya çıkarmaya çalıştığım temel kavramlardır.

Satish Alekar'ın Dynasts (2003) kitabı üzerine bir inceleme: Edebî söylemin Greimassçı göstergebilimsel analizi

Sapanpreet Kaur, Ramanpreet Kaur — Sun, 31 Dec 2023 00:00:00 +0300

Bu çalışma, Satish Alekar'ın Dynasts adlı oyunundaki anlatım tarzını göstergebilimsel dörtgen analizi tekniğini uygulayarak incelemektedir. Amaç, metnin altında yatan anlamları ve sembolleri ortaya çıkarmak, Alekar'ın sanatsal seçimlerine ve bunların oyunun genel mesajı üzerindeki etkilerine ışık tutmaktır. Estetik kronotop, olay örgüsündeki mücadele ve sembolizm kullanımı, Hanedanlar'daki edebî söylemin göstergebilimsel analizi ile ilişkili olarak incelenmektedir. Ayrıca analiz, Alekar'ın karakterleri aracılığıyla toplumsal normlara ve değerlere nasıl meydan okuduğunun altını çizerken, güç dinamiklerinin tasvirini ve ahlakın keşfini inceliyor. Hikâye, ahlak dışı yaşam tarzlarına kasıtlı olarak rıza göstermenin kişisel ve toplumsal çöküşe yol açabileceğini ima etmektedir. Bu tema, oyun boyunca yinelenen çürüyen ilişkiler ve yozlaşma motifiyle daha da pekiştiriliyor. Oyun, açgözlülüğün evrensel doğasını ve cinsiyetleri ya da toplumsal rolleri ne olursa olsun karakterler üzerindeki etkisini vurgular. İnsan doğası ve toplumsal normlara ilişkin bu keşif, metinde düşündürücü bir sosyo-politik eleştiri sağlıyor.